لاپاراسکوپی رحم، یکی از روشهای نوین در حوزه جراحی های زنان است که در سال های اخیر با استقبال چشمگیری از سوی پزشکان و بیماران مواجه شده است. این شیوه جراحی با بهرهگیری از ابزارهای دقیق و پیشرفته، امکان مشاهده و درمان بیماریهای رحم و اطراف آن را بدون نیاز به شکافهای بزرگ فراهم میسازد. کاهش درد پس از عمل، کوتاه شدن دوره نقاهت و به حداقل رسیدن خطر عفونت، از جمله مزایایی است که لاپاراسکوپی رحم را به گزینهای مناسب برای درمان بسیاری از مشکلات زنان تبدیل کرده است.
لاپاراسکوپی رحم چیست؟
لاپاراسکوپی رحم یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای بررسی، تشخیص یا درمان مشکلات داخلی رحم و اندام های لگنی مانند تخمدانها و لولههای فالوپ استفاده میشود. در این روش، جراح از طریق یک برش کوچک در ناحیه شکم، یک لوله باریک و مجهز به دوربین را وارد بدن میکند تا ساختارهای داخلی را به صورت مستقیم مشاهده میکند. این روش برای بررسی علت ناباروری، دردهای مزمن لگنی، کیست های تخمدان، اندومتریوز، چسبندگی ها یا فیبروم های رحمی کاربرد دارد و در صورت نیاز، پزشک همزمان با تشخیص، درمان های لازم را نیز انجام میدهد.
دکتر وحیده حافظی فوق تخصص نازایی، لاپاراسکوپی، هیستروسکوپی، آی وی اف در رشتبا سالها تجربه در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای زنان، مراقبتهای دوران بارداری، زایمان و درمان ناباروری، یکی از پزشکان برجسته در این حوزه به شمار میرود. ایشان با رویکردی علمی و همراه با دلسوزی، همواره سعی در ارائه بهترین خدمات پزشکی به بانوان داشتهاند و از به روزترین روشها و تکنولوژیهای پزشکی در روند درمان بیماران بهره میبرند.
انواع لاپاراسکوپی رحم
لاپاراسکوپی رحم بسته به هدف انجام آن، به دو نوع اصلی تقسیم میشود که در ادامه توضیح خواهیم داد.
لاپاراسکوپی تشخیصی: این نوع لاپاراسکوپی برای بررسی دقیق علت های مشکلات لگنی یا رحمی انجام میشود، مانند ناباروری، دردهای مزمن شکمی، خونریزی های غیرطبیعی یا بررسی وضعیت اندومتریوز، چسبندگی ها و کیست ها. در این روش پزشک تنها از دوربین برای مشاهده اندام های داخلی استفاده میکند و هیچ اقدام درمانی انجام نمیشود.
بیشتر بخوانید: بارداری با تخمدان پلی کیستیک
لاپاراسکوپی درمانی: در این نوع، علاوه بر مشاهده داخل شکم و لگن، پزشک همزمان عمل جراحی لازم را نیز انجام میدهد. مانند برداشتن فیبروم، کیست تخمدان، چسبندگی ها، درمان اندومتریوز یا حتی بستن لوله های رحمی. این روش به دلیل کم تهاجمی بودن، نسبت به جراحی باز درد و دوره نقاهت کمتری دارد.
مزایای لاپاراسکوپی رحم
لاپاراسکوپی رحم یکی از روش های جراحی کم تهاجمی و پیشرفته است که مزایای زیادی نسبت به جراحی های باز دارد. مهمترین مزایای آن عبارتند از:
- برشهای کوچک و جای زخم کمتر: بر خلاف جراحی باز که نیاز به برش های بزرگ دارد، لاپاراسکوپی تنها با چند برش کوچک انجام میشود، که این موضوع باعث میشود اسکار و جای زخم کمتری روی پوست باقی بماند.
- درد کمتر بعد از عمل: چون بافت ها کمتر آسیب میبینند، بیمار پس از جراحی درد کمتری را تجربه میکند.
- دوره نقاهت کوتاه: افراد در مدت کوتاه تری به فعالیتهای روزمره خود بازمیگردند.
- احتمال کمتر عفونت و چسبندگی: به دلیل دقت بالا و کم تهاجمی بودن این روش، خطر ابتلا به عفونت و ایجاد چسبندگی های داخلی کاهش مییابد.
- تشخیص دقیق مشکلات لگنی: پزشک با دید مستقیم از داخل شکم، مشکلاتی مانند آندومتریوز، چسبندگی ها یا فیبرومها را دقیق تشخیص میدهد و در صورت نیاز همان لحظه درمان میکند.
نحوه انجام لاپاراسکوپی رحم
لاپاراسکوپی رحم تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. در این روش، ابتدا یک یا چند برش کوچک به اندازه ۰.۵ تا ۱ سانتی متر در ناحیه شکم ایجاد میشود. سپس یک سوزن مخصوص وارد شکم شده و با استفاده از گاز دی اکسید کربن، فضای شکم برای دید بهتر متخصص زنان باز میشود. پس از آن، دستگاه لاپاراسکوپ از طریق برش وارد شکم شده و تصاویر داخل لگن و رحم را به مانیتور منتقل میکند. اگر فقط بررسی و تشخیص لازم باشد، پزشک اندامهای لگنی مانند رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ را مشاهده میکند. در صورتی که نیاز به درمان باشد، ابزارهای جراحی از طریق برش های دیگر وارد میشوند و عمل درمانی انجام میگیرد. پس از پایان جراحی، گاز خارج شده و برش ها بخیه زده میشوند. این روش به دلیل دقت بالا و دوره نقاهت کوتاه، جایگزین مناسبی برای جراحیهای باز است.
بیشتر بخوانید: IVF (آی وی اف)چیست
چه بیماری هایی با لاپاراسکوپی رحم تشخیص داده میشود؟
لاپاراسکوپی رحم برای تشخیص دقیق بسیاری از بیماری ها و مشکلات مربوط به رحم و اندام های لگنی کاربرد دارد. با این روش، پزشک اندام های داخلی را به طور مستقیم مشاهده کرده و مشکلات را بهتر ارزیابی میکند. مهمترین بیماری هایی که با لاپاراسکوپی قابل تشخیص هستند، عبارتند از:
- اندومتریوز: تشخیص دقیق محل و شدت ضایعات آندومتریوز یکی از کاربردهای مهم لاپاراسکوپی است.
- چسبندگی های لگنی: این چسبندگی ها به دلیل عفونت، جراحی های قبلی یا اندومتریوز ایجاد شده و باعث درد یا ناباروری میشوند.
- کیست تخمدان: لاپاراسکوپی نوع کیست مانند کیست ساده، اندومتریوما یا کیستهای پیچخورده را تشخیص میدهد.
- فیبرومهای رحمی : مکان، اندازه و نوع فیبرومها با دقت از طریق لاپاراسکوپی قابل مشاهده است.
- حاملگی خارج رحمی: در صورتی که حاملگی در لوله فالوپ یا محل های غیرطبیعی رخ دهد، لاپاراسکوپی آن را تشخیص و در صورت لزوم درمان میکند.
- بررسی ناباروری: در مواردی که علت ناباروری مشخص نیست، لاپاراسکوپی وضعیت لوله های فالوپ، رحم و تخمدان ها را بررسی کرده و مشکلات پنهان را آشکار میکند.
- تودهها و ناهنجاریهای لگنی: توده های ناشناخته یا ناهنجاری های مادرزادی رحم نیز با لاپاراسکوپی قابل بررسی هستند.
نکات مهم قبل از لاپاراسکوپی رحم
قبل از انجام لاپاراسکوپی رحم، رعایت برخی نکات مهم برای آمادگی بهتر بیمار، افزایش ایمنی جراحی و کاهش عوارض احتمالی ضروری است.
معمولا لازم است بیمار از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از جراحی ناشتا باشد، هیچ غذا یا نوشیدنی مصرف نکند تا از بروز مشکلات در حین بیهوشی جلوگیری شود.
برخی داروها مانند رقیق کننده های خون مثل آسپرین باید چند روز پیش از عمل با مشورت پزشک قطع شوند. اگر داروی خاصی مصرف میکنید، حتما دکتر زنان را در جریان بگذارید.
پزشک آزمایش خون، سونوگرافی، نوار قلب یا سایر بررسی های لازم را برای ارزیابی سلامت عمومی شما تجویز میکند. تمام آزمایش ها باید با دقت انجام شود.
در صورت نیاز، موهای اطراف محل برش باید طبق دستور پزشک و با روش بهداشتی اصلاح شود.
برخی پزشکان توصیه میکنند شب قبل از عمل از ملین یا شیاف استفاده شود تا رودهها تخلیه شده و دید جراح بهتر باشد.
با آگاهی از مراحل و هدف لاپاراسکوپی، استرس و اضطراب کاهش مییابد. در صورت داشتن نگرانی، حتما با پزشک مشورت کنید.
نتیجه گیری
لاپاراسکوپی رحم یک روش کمتهاجمی و مؤثر برای بررسی و درمان مشکلات مختلف رحمی مانند فیبروم، اندومتریوز، چسبندگیها یا ناباروری است که با ایجاد برشهای کوچک و استفاده از دوربین انجام میشود. این روش نسبت به جراحی باز مزایایی چون درد کمتر، بهبودی سریعتر، کاهش خطر عفونت و مدت بستری کوتاهتر دارد. به همین دلیل، لاپاراسکوپی بهعنوان گزینهای مناسب و ایمن برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماریهای زنان در نظر گرفته میشود، بهویژه زمانی که روشهای غیرتهاجمی نتیجه دقیقی ارائه ندهند.